Vitiligo, deride pigment kaybından kaynaklanan deride bölgesel beyaz alanların görüldüğü, kesin sebebi bilinmeyen bir deri hastalığıdır. Melanin denilen pigment deri, saç ve göz rengini belirler ve melanosit denilen hücrelerde üretilir. Eğer bu hücreler ölürse veya melanin üretemezse, deri daha açık renkli bir hal alır veya tamamen beyaz renkli olur. En sık yüz, dudak, el, kol, bacak ve genital alanlar olmak üzere vücudun herhangi bir kısmı etkilenebilir. Dünya nüfusunun %1’nde görülür ve erkek, kadın ve tüm ırkları eşit oranda etkiler. Her yaşta görülebilmekle birlikte çoğunlukla 20 yaştan önce başlar ve % 20 hastada aile hikayesi vardır. Vitiligo herhangi bir iç organ hastalığından kaynaklanmaz, bulaşıcı değildir.
Bunun neden olduğu bilinmemektedir ama 4 ana teori vardır:
Melanositlerin hasarına neden olan genetik anormallik olabilir.
Pigment üreten hücreler kendilerini yıkabilirler. Pigment yapılırken toksik ürünler üretilebilir ve melanositleri yıkabilir.
Anormal fonksiyon gören sinir hücreleri melanositleri hasarlayabilecek zehirli maddeler salgılayabilir.
Vücudun bağışıklık sistemi melanositleri parçalayabilir, pigmenti yabancı cisim olarak algılayıp yıkabilir. Vitiligoda vücut kendi melanositlerine karşı otoantikorlar yapar ve hasarlandırır; aynı otoantikorlar tiroid gibi başka organlarda da hasara sebep olabilir. Bu nedenle vitiligo ile eş zamanlı başka otoimmun hastalıklar da ortaya çıkabilir.
Vitiligo güneş yanığı ile tetiklenebilir. Açık tenli kişilerde vitiligolu alanlarla normal deri arasındaki fark yazın daha çok belirginleşirken, daha koyu tenlilerde tüm yıl boyunca vitiligo daha kolay fark edilir. Bu beyaz alanların ayırıcı tanısı Dermatoloji uzmanı tarafından yapılır. Karanlık odada yapılan wood ışığı muayenesi yardımcı tanı yöntemidir. Deride oluşan beyaz alanlar sadece vitiligoda değil başka hastalıklarda da görülebilir. Kesin tanı için gerekirse deri biyopsisi alınabilir.
Tedavide
Kremler: Kortizonlu kremler yaşa ve tutulum alanına uygun, özellikle erken dönemde kullanılan kortizonlu kremler faydalıdır.
Ancak, uzun süre, Dermatolog kontrolünde olmayan kullanım ile deride incelme, damarlanma, sivilce, tüylenme gibi birçok yan etki ortaya çıkabilir. Takrolimus ve pimekrolimus içeren kremler: Tedavide dermatolog kontrolünde kullanılabilir.
Bunun dışında Fototerapi (Işık tedavisi), greftleme, depigmentasyon tedavisi, güneşten korunma, kamuflaj önerileri ve psikolojik destek gerekebilir.
Vitiligonun diyetle herhangi bir ilişkisi yoktur ancak her durumda önerildiği gibi sağlıklı beslenme vitiligoda da önemlidir.
Hastalık seyri ve şiddeti kişiye göre değişir; genellikle yavaş ilerler, ilerleme bazen durup tekrar devam edebilir; şiddetli olgularda tüm vücudu kaplayabilir. Bazı hastalarda bir miktar renk geri gelir, nadiren de tamamen kendiliğinden düzelir.